Obchody i upamiętnienie 160. Rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego na terenie RDLP w Radomiu odbywały się podczas opisanych poniżej uroczystości.
20-22 stycznia 2023 r. Obchody 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego
Leśnicy z RDLP w Radomiu i jej nadleśnictw wzięli udział w uroczystościach uczczenia 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego, które odbyły się w Radomiu, Kielcach i mniejszych miejscowościach regionu.
20 stycznia delegacja z dyrektorem RDLP w Radomiu, jego zastępcami Markiem Szarym i Piotrem Kacprzakiem oraz przedstawicielami nadleśnictw Dobieszyn, Grójec, Marcule i Radom uczestniczyła w centralnych uroczystościach w Radomiu. Obchody rozpoczęły się mszą św. w radomskiej katedrze, której przewodniczył ks. bp Piotr Turzyński. Następnie uczestnicy przemaszerowali pod kościół Ojców Bernardynów, gdzie znajduje się sarkofag dowódcy powstania płk. Dionizego Czachowskiego. W dalszej części uroczystości złożono kwiaty i zapalono znicze przed Mauzoleum płk. D. Czachowskiego oraz przed Krzyżem Straceń przy ul. Warszawskiej. Tu odbył się także apel poległych oraz inscenizacja nawiązująca do wydarzeń powstańczych w wykonaniu uczniów II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Konopnickiej w Radomiu.
W wydarzeniu oprócz posłów, przedstawicieli władz oraz radomskich instytucji i organizacji, w tym leśników licznie wzięła udział młodzież z II LO im. M. Konopnickiej, III LO im. płk. D. Czachowskiego i V LO im. R. Traugutta. Przemarszowi do kolejnych miejsc uroczystości towarzyszyła orkiestra wojskowa oraz grupa rekonstrukcyjna uczniów z II LO im. M. Konopnickiej.
W pozostałych nadleśnictwach regionu radomskiego i świętokrzyskiego leśnicy także włączyli się w lokalne inicjatywy upamiętnienia powstania.
22 stycznia w miejscu pamięci w Jaworze Soleckim, gdzie 6 listopada 1863 r. w bitwie z Rosjanami zginął pułkownik Dionizy Czachowski – jeden z najwybitniejszych dowódców powstania, kwiaty złożyli poseł na Sejm RP Dariusz Bąk, przedstawiciele Nadleśnictwa Zwoleń i Nadleśnictwa Ostrowiec Świętokrzyski oraz miejscowego samorządu.
Także leśnicy z Nadleśnictwa Grójec oddali cześć powstańcom styczniowym. W lesie na terenie leśnictwa Chojnata, pod krzyżem upamiętniającym powstanie z 1863 r., złożyli wiązankę kwiatów i zapalili znicze.
Przedstawiciele Nadleśnictwa Kozienice wzięli udział w obchodach w Jedlni. W miejscowym kościele pw. św. Mikołaja odbyła się uroczysta msza św. w intencji wszystkich poległych w walce o niepodległą Polskę, uświetniona występem orkiestry Boni Angeli. Podczas uroczystości prof. dr hab. Marek Wierzbicki – dyrektor Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej wygłosił prelekcję na temat walk powstańczych na terenie Puszczy Kozienickiej. Następnie uroczystości przeniosły się na „stary” cmentarz w Jedlni, gdzie spoczywa 17 powstańców styczniowych poległych w walkach w latach 1863-1864. Liczne delegacje, w tym nadleśniczy Nadleśnictwa Kozienice Tomasz Sot, złożyli w tym miejscu okolicznościowe wieńce.
Z okazji rocznicy wybuchu powstania odbyły się także marsze i rajdy. 20 stycznia ponad 200 uczniów Zespołu Szkół Informatycznych im. gen. Józefa Hauke Bosaka w Kielcach wraz z opiekunami i leśnikami Nadleśnictwa Daleszyce przemierzyło trasę rajdu po Lasach Cisowskich, szlakiem bohaterów Powstania Styczniowego. Marsz organizowany jest od prawie dwóch dekad przez kielecką szkołę i Nadleśnictwo Daleszyce, a jego głównym celem jest oddanie hołdu walczącym o wolność Ojczyzny w latach 1863-1864. Na zakończenie uczestnicy rajdu odczytali Apel Poległych i złożyli kwiaty pod pomnikiem upamiętniającym miejsce obozowiska oddziałów płk. Karola Kality ps. „Rębajło” – jednego z najważniejszych dowódców Powstania Styczniowego.
21 stycznia już po raz 30. wyruszył marsz szlakiem powstańców styczniowych z Suchedniowa do Bodzentyna. Uczestniczyli w nim młodzież, żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej, członkowie grup strzeleckich oraz miłośnicy historii. Wśród maszerujących nie zabrakło leśników z Nadleśnictwa Suchedniów, którzy wzięli również udział w głównych uroczystościach na rynku w Bodzentynie.
23 stycznia 2023 r. Leśnicy oddali hołd płk. Dionizemu Czachowskiemu
Leśnicy nadleśnictw Zwoleń i Ostrowiec Świętokrzyski, wraz z posłem na Sejm RP Dariuszem Bąkiem, wieloletnim dyrektorem radomskiej dyrekcji Lasów Państwowych, złożyli kwiaty pod tablicą upamiętniającą bohaterską śmierć płk. Dionizego Czachowskiego – jednego z najwybitniejszych dowódców Powstania Styczniowego. Tablica znajduje się w Jaworze Soleckim, w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Zwoleń. Czachowski zginął tu 6 listopada 1863 r. w bitwie z Rosjanami. Postać pułkownika jest bliska leśnikom także m.in. dlatego, że jego prawnuk – Jan Chryzostom Czachowski był nadleśniczym Nadleśnictwa Dobieszyn.
11 lutego 2023 r. Odsłonięcie Drogi Pamięci Zrywu Narodowowyzwoleńczego 1863-1864 na Świętym Krzyżu
W Nowej Słupi i na Świętym Krzyżu odbyły się uroczystości odsłonięcia pomnika „Drogi Pamięci Zrywu Narodowowyzwoleńczego 1861-1863. Nowa Słupia - Święty Krzyż”. W uroczystościach uczestniczyli leśnicy nadleśnictw RDLP w Radomiu na czele z zastępcą dyrektora RDLP w Radomiu Piotrem Kacprzakiem i grupą reprezentacyjną Służby Leśnej ze sztandarem dyrekcji.
Pomnik upamiętniający bohaterów Powstania Styczniowego składa się z siedmiu pamiątkowych kamieni z okolicznościowymi tablicami, rozmieszczonymi w różnych lokalizacjach na trasie z Nowej Słupi na szczyt Łyśca na Świętym Krzyżu.
26 lutego 2023 r. Obchody 160. rocznicy Bitwy pod Małogoszczem
Przedstawiciele leśników, w tym zastępca dyrektora RDLP w Radomiu Piotr Kacprzak i nadleśniczy Nadleśnictwa Jędrzejów Andrzej Kasica, wzięli udział w obchodach 160. rocznicy Bitwy pod Małogoszczem z 24 lutego 1863 r. Rozpoczęły się one na Placu Kościuszki w Małogoszczy uroczystym podniesieniem flagi RP na maszt. Następnie w miejscowym kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny odprawiona została msza św. w intencji poległych powstańców styczniowych. Potem na cmentarzu parafialnym przy grobach powstańców odbył się Apel Poległych w obu bitwach pod Małogoszczem – 24 lutego 1863 r. i 16 września 1863 r. oraz złożone zostały wiązanki kwiatów.
6 maja 2023 r. Obchody 160. rocznicy zwycięskiej bitwy pod Jeziórkiem
Uroczystości miały miejsce na Polanie im. płk. Dionizego Czachowskiego w pobliżu miejscowości Sudół na terenie Nadleśnictwa Ostrowiec Świętokrzyski. Rozpoczęły się mszą św. polową pod przewodnictwem ks. kan. Dariusza Kowalskiego – duszpasterza leśników. Następnie przy pamiątkowym obelisku na polanie delegacje złożyły kwiaty, a na zakończenie wszyscy uczestnicy odśpiewali hymn narodowy. W czasie uroczystości prezentowana była wystawa „1863-1864. Pamiętamy”, opracowana przez RDLP w Radomiu i ukazująca dzieje Powstania Styczniowego na ziemiach regionów radomskiego i świętokrzyskiego.
W trakcie uroczystości Jan Chryzostom Czachowski przekazał nadleśniczemu Nadleśnictwa Ostrowiec Świętokrzyski pamiątkowy ryngraf z okazji 160-lecia rocznicy Powstania Styczniowego.
W obchodach wzięli udział m.in. Jan Chryzostom Czachowski, prawnuk płk. Czachowskiego i emerytowany nadleśniczy Nadleśnictwa Dobieszyn, dyrektor RDLP w Radomiu Andrzej Matysiak, nadleśniczowie nadleśnictw Ostrowiec Świętokrzyski – Adam Podsiadło i Dobieszyn – Paweł Sułkowski oraz pracownicy Nadleśnictwa Ostrowiec Świętokrzyski. Leśnicy prezentowali również sztandar RDLP w Radomiu. Obecni byli także senatorowie, posłowie, duszpasterze leśników, przedstawiciele społeczności lokalnej, samorządów, służb mundurowych, szkół i mediów.
Bitwa pod Jeziórkiem rozegrała się 5 maja 1863 r. i choć nie miała istotnego znaczenia strategicznego, była bitwą zwycięską. Dowodził nią płk Dionizy Czachowski. W walce zginął mjr Klewcow – dowódca carskiego oddziału i znany pogromca Polaków oraz jego 90 dragonów. Po stronie powstańców straty wyniosły 8 zabitych. Była to jedna z niewielu zwycięskich bitew Powstania Styczniowego i jedna z największych w rejonie Ostrowca Świętokrzyskiego.
Na Polanie im Dionizego Czachowskiego znajduje się obelisk przypominający o tej bitwie. Informację o przebiegu walki i dowódcy powstańców zawiera tablica przygotowana przez Muzeum Archeologiczne i Rezerwat „Krzemionki” w ramach projektu „Polana Czachowskiego – świadek historii” zrealizowanego ze środków Fundacja ORLEN. Rośnie tu także 270-letni pomnikowy dąb, któremu w 2018 roku na okoliczność upamiętnienia 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości zostało nadane imię Dionizego Czachowskiego.
19 maja 2023 r. Poświęcenie Krzyża Powstańców Styczniowych w Lasach Cisowskich
Uroczystość poświęcenia odtworzonego przez leśników Krzyża Powstańców Styczniowych z 1938 r. odbyła się w miejscu obozowiska powstańczego płk. Kality „Rębajły” w wąwozie na Kulisach w Lasach Cisowskich na terenie Nadleśnictwa Daleszyce, gdzie stał pierwotny krzyż.
W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele władz samorządowych, wojska i służb mundurowych, młodzież ze Szkoły Podstawowej w Daleszycach oraz Zespołu Szkół Informatycznych w Kielcach, mieszkańcy okolicznych miejscowości, członkowie grup rekonstrukcyjnych, harcerze, a także leśnicy z Nadleśnictwa Daleszyce i pozostałych nadleśnictw Puszczy Świętokrzyskiej oraz Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu. Gościem honorowym wydarzenia był Jan Chryzostom Czachowski – leśnik i potomek legendarnego dowódcy Powstania Styczniowego Dionizego Czachowskiego.
Uroczystość rozpoczęła się mszą św., którą odprawił ks. Tomasz Baranowski, okolicznościową homilię wygłosił duszpasterz leśników – ks. prał. Franciszek Berak. Następnie został poświęcony odtworzony krzyż, przy którym Apel Pamięci odczytał Romuald Sadowski – pasjonat historii i popularyzator wiedzy o Powstaniu Styczniowym. Po apelu Grupa Rekonstrukcyjna – Małogoski Oddział Powstańczy 1863 r. oddała salwę honorową. Potem zebrani wysłuchali prelekcji na temat Powstania Styczniowego w rejonie Lasów Cisowskich i postawienia krzyża w 1938 r.
Podczas uroczystości pasjonaci historii odznaczyli również okolicznościowym odznaczeniem zastępcę dyrektora RDLP w Radomiu Piotra Kacprzaka – inicjatora odtworzenia krzyża i badacza historii terenów radomskiej dyrekcji.
Uroczystość zakończyła się złożeniem kwiatów pod krzyżem.
23 stycznia 1938 r., z okazji 75. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego, członkowie Przysposobienia Wojskowego Leśników wraz z żołnierzami z obozu ćwiczebnego 4. Pułku Legionów i miejscową ludnością, upamiętnili bohaterów tego zrywu niepodległościowego, stawiając w wąwozie na Kulisach drewniany krzyż. Był on hołdem dla powstańców z oddziału Karola Kality „Rębajły” i stanął w miejscu ich obozowiska. Krzyż na Kulisach przetrwał do lat pięćdziesiątych XX w., kiedy oddziały UB, wysadzając ocembrowane źródełko, w którym rzekomo miały być skryte powstańcze, a być może i partyzanckie skarby, zniszczyły go. Po latach o miejscu i bohaterach Powstania Styczniowego świadczył tylko skromny obelisk wzniesiony z inicjatywy kombatantów AK z oddziału Wybranieckich, dla których dawny obóz powstańczy w 1943 r. również stał się schronieniem, nim założyli obozowisko docelowe na Kwarcie. Po 70 latach Krzyż Powstańców Styczniowych powrócił na swoje miejsce.
26-27 maja 2023 r. Obchody 160. Rocznicy Bitwy pod Radzanowem
Przedstawiciele RDLP w Radomiu z dyrektorem Andrzejem Matysiakiem i jego zastępcą Piotrem Kacprzakiem oraz Nadleśnictwa Dobieszyn z nadleśniczym Pawłem Sułkowskim wzięli udział w obchodach 160. rocznicy Bitwy pod Radzanowem. Uczestnikiem obchodów był także Jan Chryzostom Czachowski – emerytowany nadleśniczy i wnuk płk. Dionizego Czachowskiego, jednego z najważniejszych dowódców Powstania Styczniowego.
Uroczystości, nad którymi honorowy patronat objął Prezydent RP Andrzej Duda, odbyły się 26 i 27 maja w Radzanowie, Białobrzegach i Jasionnej.
Pierwszego dnia delegacje i poczty sztandarowe oddały hołd uczestnikom Powstania Styczniowego i złożyły kwiaty na znajdującej się nieopodal Radzanowa (na terenie Nadleśnictwa Dobieszyn) mogile powstańców, którzy zginęli w czasie walk. Następnie w Kościele Parafialnym pw. św. Marcina w Radzanowie uczestnicy uroczystości wysłuchali koncertu Chóru Reprezentacyjnego Wojska Polskiego.
Drugiego dnia obchody rozpoczęły się od sympozjum naukowego pn. „Bitwa pod Radzanowem 26-27 maja 1863 r.”, które odbyło się w gościnnych progach Zespołu Szkół Ponadpodstawowych im. Stanisława Staszica w Białobrzegach. Uczestnicy mogli także obejrzeć wystawę pt. „1863-1864 Pamiętamy”, przygotowaną przez RDLP w Radomiu i prezentującą Powstanie Styczniowe na terenie lasów regionu radomskiego i świętokrzyskiego. Potem uroczystości przeniosły się do Kościoła Parafialnego pw. Zwiastowania NMP, gdzie odprawiona została msza św. w intencji powstańców i poległych za Ojczyznę. Na placu przy kościele odczytany został Apel Pamięci i odsłonięty obelisk, upamiętniający powstańców walczących pod Radzanowem. Na zakończenie Grupy Rekonstrukcji Historycznej zaprezentowały rekonstrukcję Bitwy pod Radzanowem.
Obchody zorganizowały: Nadleśnictwo Dobieszyn, Powiat Białobrzeski, Gmina Radzanów oraz Parafie Rzymskokatolickie w Jasionnej i Radzanowie.
Bitwa pod Radzanowem została stoczona w dniach 26-27 maja 1863 r. W walkach starło się 1300 żołnierzy rosyjskich i 440 powstańców, dowodzonych przez płk. Dionizego Czachowskiego. Mimo znaczącej przewagi Polakom udało się odeprzeć atak Rosjan. W bitwie zginęło 20 żołnierzy polskich i 80 rosyjskich. W lesie pod Radzanowem na terenie Nadleśnictwa Dobieszyn znajduje się mogiła powstańców z postawionym obok obeliskiem, upamiętniających obrońców Ojczyzny z 1863 r.
9 grudnia 2023 r. VI Capstrzyk Powstańczy w Murawinie
Widowisko historyczne – VI Capstrzyk Powstańczy odbył się w Murawinie koło Ujen. Upamiętniono w ten sposób Bohaterów Powstania Styczniowego, którzy brali udział w zwycięskiej bitwie pod Hutą Szczeceńską. 160 lat temu oddział powstańczy pod dowództwem Karola Kality Rębajły odparł atak znacznie liczniejszych wojsk carskich.
Rekonstrukcja bitwy, apel poległych, odegranie utworu „Cisza” i salwa honorowa to już tradycja corocznych spotkań w niezwykłych okolicznościach Lasów Trzemośniańskich.
Wydarzenie zostało objęte patronatem przez Andrzeja Matysiaka, dyrektora RDLP w Radomiu.
Niezwykły spektakl patriotyczny z udziałem kilkudziesięciu rekonstruktorów historycznych z Polski i Litwy mieli okazję obejrzeć przybyli do leśnego uroczyska mieszkańcy okolicznych miejscowości, przedstawiciele wojska i licznych instytucji.
W wydarzeniu udział wzięli też leśnicy z nadleśniczym Tomaszem Guzem na czele. Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Radomiu reprezentował zastępca dyrektora ds. gospodarki leśnej Piotr Kacprzak – inicjator upamiętnienia bitwy okolicznościowym obeliskiem, przy którym rozpoczęła się uroczystość.
Ogrom pracy i serce w organizację wydarzenia włożyli także Romualda Sadowski z Klubu Historycznego Rok 1863 oraz Urząd Miasta i Gminy Daleszyce.
Uczestnicy Capstrzyku Powstańczego otrzymali pamiątkowe medale.
Opracowała Beata Okulińska, Zespół ds. Promocji i Mediów na podstawie artykułów ze strony www.radom.lasy.gov.pl i profilu facebook RDLP w Radomiu.